Tranh dân gian ngày tết

Khi những cánh én báo hiệu mùa xuân về, không khí Tết cổ truyền lại ùa về trên khắp các nẻo đường Việt Nam.

Giữa muôn vàn những đổi thay của cuộc sống hiện đại, có một nét đẹp văn hóa vẫn lặng lẽ tồn tại, mang trong mình hồn cốt dân tộc – đó chính là tục treo tranh dân gian ngày Tết trong mỗi gia đình Việt.

Đôi nét về tranh dân gian

Tranh dân gian là những tác phẩm nghệ thuật do tập thể nhân dân sáng tác, phản ánh đời sống sinh hoạt, lao động, phong tục, tín ngưỡng và những ước mơ, khát vọng của con người. Xuất hiện từ khoảng thế kỷ XI, tranh dân gian Việt Nam đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển và định hình nên những dòng tranh đặc sắc như Đông Hồ, Hàng Trống, Kim Hoàng, làng Sình,…

Tranh dân gian giữ vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa bởi chúng là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giúp thế hệ sau hiểu về cội nguồn, về những giá trị tinh thần mà cha ông đã dày công vun đắp. Mỗi bức tranh là một câu chuyện, một thông điệp văn hóa, một lời cầu chúc cho năm mới an khang, thịnh vượng, là phương tiện để trang hoàng nhà cửa, mang lại không khí tươi vui, ấm áp cho mỗi gia đình mỗi dịp xuân về.

Tại sao tranh dân gian vẫn sống mãi với tết việt?

Từ xa xưa, việc treo tranh mới mỗi dịp Tết đến xuân về đã trở thành một phong tục đẹp của người Việt, mang ý nghĩa “tống cựu nghinh tân” – tiễn biệt những điều cũ, chào đón một năm mới tốt lành. Bức tranh Tết không chỉ để trang trí cho không gian thêm rực rỡ, ấm cúng mà còn là nơi gửi gắm những ước vọng bình dị mà sâu sắc về một năm mới an khang, thịnh vượng, gia đình thuận hòa, con cháu sum vầy.

Sự độc đáo của tranh dân gian Việt Nam nằm ở chính sự mộc mạc, gần gũi trong từng nét vẽ và chất liệu. Mỗi bức tranh là một câu chuyện sống động, phản ánh chân thực đời sống sinh hoạt, tín ngưỡng và tinh thần lạc quan của người nông dân lao động, tạo nên một dấu ấn văn hóa không thể trộn lẫn.

“Tam Đại Danh Họa” tranh Tết lừng danh: Đông Hồ, Hàng Trống và Kim Hoàng

Việt Nam tự hào có nhiều dòng tranh dân gian nổi tiếng, trong đó ba dòng tranh gắn liền với không khí ngày Tết phải kể đến là tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống và tranh Kim Hoàng. Mỗi dòng tranh mang một vẻ đẹp và đặc trưng riêng, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn hóa dân tộc.

Tranh Đông Hồ (Bắc Ninh): Nét mộc mạc từ đồng quê

Tranh Đông Hồ, có nguồn gốc từ làng Đông Hồ, xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, là dòng tranh khắc gỗ dân gian độc đáo. Nổi tiếng với kỹ thuật in từ ván khắc gỗ, sử dụng giấy dó phủ điệp, tranh Đông Hồ mang vẻ đẹp mộc mạc, giản dị nhưng vô cùng tinh tế và giàu ý nghĩa. Các bức tranh thường phản ánh cuộc sống lao động, sinh hoạt của người nông dân, với các đề tài quen thuộc như đám cưới chuột, đàn lợn, đàn gà, vinh hoa phú quý,…

Tranh Hàng Trống (Hà Nội): Vẻ rực rỡ chốn thị thành

Tranh Hàng Trống, phát triển mạnh mẽ tại phố Hàng Trống, Hà Nội, mang đậm nét tinh tế, uyển chuyển và sắc màu tươi tắn, phù hợp với thị hiếu của người dân thành thị. Dòng tranh này sử dụng kỹ thuật nửa in, nửa vẽ, với các nét khắc tinh xảo và màu sắc hài hòa, tạo nên những tác phẩm có giá trị thẩm mỹ cao. Các tác phẩm nổi tiếng bao gồm tranh thờ, tranh chúc tụng như Lý Ngư Vọng Nguyệt, Tố Nữ, Tùng Cúc Trúc Mai,…

Tranh Kim Hoàng (Hà Tây cũ): Nét chấm phá trên nền giấy đỏ

Tranh Kim Hoàng, có nguồn gốc từ làng Kim Hoàng, huyện Hoài Đức, Hà Nội, nổi bật với việc sử dụng giấy đỏ làm nền, tạo nên sự ấm áp và khác biệt. Dòng tranh này kết hợp nét khắc tinh tế, thanh nhã hơn so với tranh Đông Hồ, màu sắc tươi tắn và thường có thêm thơ đề trên góc tranh hoặc bùa trấn tà ma. Chủ đề tranh Kim Hoàng cũng rất đời thường, gần gũi với cuộc sống nông thôn như tranh lợn, gà, cảnh làng quê,…

Giải mã bí ẩn, ý nghĩa các bức tranh Đông Hồ nổi tiếng

Tranh Đông Hồ không chỉ là vật trang trí mà còn là nơi gửi gắm những ước mong về cuộc sống tốt đẹp, sung túc và hạnh phúc. Mỗi bức tranh mang một thông điệp riêng, thể hiện triết lý sống và khát vọng của con người.

Đám cưới chuột: Tiếng cười châm biếm tinh tế

Bức “Đám cưới chuột” với lịch sử khoảng 500 năm tuổi, là một tác phẩm vừa hài hước vừa mang tính châm biếm sâu sắc. Bức tranh ẩn dụ hình ảnh con mèo đại diện cho tầng lớp thống trị, bóc lột, còn những chú chuột là người nông dân lam lũ, chất phác. Tác phẩm còn thể hiện mong muốn răn đe, nhắc nhở những người có chức quyền sống phải lẽ, đồng thời phản ánh nét văn hóa độc đáo và hài hước về cuộc sống.

Vinh hoa – phú quý: Lời chúc con đàn cháu đống

Cặp tranh “Vinh Hoa – Phú Quý” là lời chúc phúc cho gia đình có cuộc sống giàu sang, con cái đề huề, hạnh phúc viên mãn. Bức “Vinh Hoa” thường khắc họa hình ảnh bé trai ôm gà, với con gà trống (Đại Kê) đồng âm với “Đại Cát”, tượng trưng cho niềm vui lớn và may mắn. Bức “Phú Quý” có hình ảnh bé gái ôm vịt hoặc ôm cá, tượng trưng cho sự dịu dàng, đức hạnh và ước mong con cái sum vầy, hạnh phúc. Để khám phá sâu hơn về các lớp nghĩa biểu tượng và câu chuyện đằng sau cặp tranh này, bạn có thể tìm đọc bài viết chi tiết về ý nghĩa tranh vinh hoa phú quý.

Gà mẹ gà con: Biểu tượng của hạnh phúc sum vầy

Bức “Đàn gà mẹ con” thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng, sự đoàn tụ và sum vầy của gia đình. Hình ảnh gà mẹ chăm sóc đàn con tượng trưng cho sự hy sinh, vất vả và tình yêu thương vô bờ bến. Bức tranh còn mang ý nghĩa cầu mong gia đình bình an, con cháu đề huề, là lời chúc tốt đẹp cho các cặp vợ chồng mới cưới.

Lợn âm dương: Ước vọng ấm no, sinh sôi nảy nở

Tranh “Đàn lợn âm dương” là biểu tượng của sự ấm no, sung túc và sinh sôi nảy nở. Hình ảnh đàn lợn béo khỏe quây quần bên lợn mẹ thể hiện ước mong về một cuộc sống no đủ, thịnh vượng, phát tài phát lộc. Hai xoáy âm dương trên mình lợn còn tượng trưng cho sự cân bằng, hài hòa trong cuộc sống và gia đình.

Cá chép trông trăng (Lý Ngư Vọng Nguyệt): Khát vọng vươn lên

Bức “Cá chép trông trăng” hay “Lý Ngư Vọng Nguyệt”, thể hiện khát vọng vươn lên, sự kiên trì và nỗ lực để đạt được thành công, giống như truyền thuyết cá chép hóa rồng. Hình ảnh cá chép, mặt trăng và hoa sen đều mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc về tài lộc, may mắn và sự viên mãn. Bức tranh thường được treo ở phòng khách, phòng làm việc để cầu mong sự thăng tiến trong sự nghiệp và cuộc sống.

Hướng dẫn chọn và treo tranh tết chuẩn

Đây chính là phần mà các bài viết khác thường bỏ qua. Artnam sẽ hướng dẫn bạn cách ứng dụng tranh dân gian vào không gian sống một cách hiệu quả và ý nghĩa nhất.

Chọn tranh theo không gian:

• Phòng khách: Đây là không gian sinh hoạt chung, nơi đón tiếp khách khứa. Bạn nên treo những bức tranh mang chủ đề vui tươi, sum vầy như Vinh hoa – Phú quý (Gà và Công), bộ tranh Tố nữ để tạo không khí tao nhã, sang trọng.
• Phòng làm việc/học tập: Để cầu may mắn cho con đường công danh, sự nghiệp, hãy chọn những bức tranh như Lý ngư vọng nguyệt (Cá chép trông trăng) hay Thầy đồ Cóc để khích lệ tinh thần học hỏi, phấn đấu.
• Cửa ra vào: Cặp tranh Tiến tài – Tiến lộc hoặc tranh các vị thần hộ mệnh như Quan Công, Ngũ Hổ dán ở cửa chính sẽ giúp thu hút vượng khí và bảo vệ gia đình.

Chọn tranh theo tuổi, mệnh (phong thủy):

Việc chọn tranh hợp mệnh có thể giúp tăng cường năng lượng tích cực. Dưới đây là một vài gợi ý đơn giản:

• Mệnh Kim: Hợp với tranh có màu trắng, vàng, nâu đất. Tranh gà, tranh chim công, tranh phong cảnh núi non là lựa chọn tốt.
• Mệnh Mộc: Hợp với tranh màu xanh lá, xanh dương, đen. Các bộ tranh tứ quý (Tùng, Cúc, Trúc, Mai), tranh cá chép sẽ rất phù hợp.
• Mệnh Thủy: Hợp với tranh màu xanh dương, đen, trắng. Tranh Lý ngư vọng nguyệt, tranh thuyền buồm, tranh sông nước mang lại nhiều may mắn.
• Mệnh Hỏa: Hợp với tranh màu đỏ, hồng, cam, tím, xanh lá. Tranh ngựa, tranh hoa mẫu đơn, tranh mặt trời mọc sẽ tiếp thêm năng lượng.
• Mệnh Thổ: Hợp với tranh màu vàng, nâu đất, đỏ, hồng. Tranh về làng quê, đất đai, con người sẽ mang lại sự ổn định, vững chắc.

Nghệ thuật treo tranh:

• Chiều cao: Treo tranh ngang tầm mắt (khoảng 1.5m từ sàn) là lý tưởng nhất.
• Bố cục: Khi treo một bộ tranh (như bộ tứ bình Tố nữ), hãy đảm bảo khoảng cách giữa các tranh đều nhau (khoảng 5-8cm) để tạo sự hài hòa.
• Kết hợp với nội thất hiện đại: Đừng ngần ngại đặt một bức tranh Đông Hồ trong một không gian tối giản. Chính sự tương phản này sẽ tạo nên một điểm nhấn văn hóa độc đáo và đầy cá tính cho ngôi nhà của bạn.

Các câu hỏi thường gặp khi lựa chọn tranh dân gian ngày Tết

Khi chọn tranh Tết, nhiều người thường băn khoăn về cách lựa chọn sao cho phù hợp với không gian và mang lại ý nghĩa tốt đẹp. Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp:

• Nên chọn loại tranh dân gian nào cho ngày Tết?
  Bạn có thể chọn các dòng tranh phổ biến như Đông Hồ, Hàng Trống, Kim Hoàng tùy theo sở thích và không gian. Các bức tranh với chủ đề chúc tụng, cầu mong may mắn, tài lộc, con đàn cháu đống như “Vinh Hoa – Phú Quý”, “Đàn gà mẹ con”, “Đàn lợn âm dương”, “Cá chép trông trăng” rất phù hợp cho dịp Tết.
• Nên treo tranh dân gian ở đâu trong nhà?
  Tranh dân gian có thể treo ở phòng khách, phòng thờ, phòng làm việc. Tuy nhiên, cần lưu ý chọn vị trí phù hợp với nội dung bức tranh và không gian tổng thể để tăng tính thẩm mỹ và ý nghĩa phong thủy.
• Làm thế nào để phân biệt các dòng tranh dân gian?
  Mỗi dòng tranh có kỹ thuật chế tác, chất liệu giấy, màu sắc và phong cách thể hiện riêng. Tranh Đông Hồ mộc mạc, dùng giấy điệp; tranh Hàng Trống tinh tế, nửa in nửa vẽ; tranh Kim Hoàng nổi bật với giấy đỏ và nét khắc thanh nhã.

Sở hữu tác phẩm tranh dân gian độc quyền từ Artnam

Với Artnam, mỗi bức tranh không chỉ là một tác phẩm, mà là một giá trị vượt thời gian. Uy tín và chuyên môn của Artnam đảm bảo bạn nhận được dịch vụ tốt nhất. Liên hệ Artnam để được tư vấn chi tiết và tìm thấy những bức Tranh dân gian ngày Tết hoàn hảo cho bạn

Việc lựa chọn và treo tranh dân gian ngày Tết không chỉ là cách trang trí nhà cửa mà còn là cách thể hiện sự trân trọng đối với di sản văn hóa cha ông, gửi gắm những ước mong tốt đẹp cho một năm mới an lành, hạnh phúc và sung túc.