Trong kho tàng nghệ thuật dân gian Việt Nam, tranh Đông Hồ là dòng tranh nổi bật, mang đậm hồn quê và bản sắc dân tộc. Trải qua hàng trăm năm hình thành và phát triển, những bức tranh mộc mạc, giản dị nhưng giàu ý nghĩa này không chỉ là thú chơi tao nhã mỗi dịp Tết đến xuân về, mà còn là tấm gương phản chiếu đời sống, phong tục, tín ngưỡng và ước vọng của người dân lao động.
Giữa muôn vàn đề tài phong phú, có những tác phẩm đã trở thành biểu tượng, in đậm trong tâm thức bao thế hệ. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu Top 10+ các bức tranh Đông Hồ nổi tiếng nhất hiện nay, những kiệt tác vừa giàu giá trị nghệ thuật vừa chứa đựng triết lý nhân sinh sâu sắc.
Tranh Đông Hồ là gì?
Tranh Đông Hồ là dòng tranh khắc gỗ dân gian truyền thống của Việt Nam, có nguồn gốc từ làng Đông Hồ (nay thuộc xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh). Đây là một trong những dòng tranh dân gian lâu đời và nổi tiếng nhất của nước ta, được hình thành từ thế kỷ XVI – XVII và phát triển rực rỡ trong các dịp lễ, Tết.
Tranh Đông Hồ không chỉ đơn thuần là sản phẩm nghệ thuật, mà còn là tấm gương phản chiếu đời sống, ước mơ và triết lý nhân sinh của người dân nông thôn Việt Nam.
Top những bức tranh Đông Hồ nổi tiếng nhất hiện nay
Tranh Đông Hồ là dòng tranh dân gian nổi tiếng ở Việt Nam, có nguồn gốc từ làng Đông Hồ (Bắc Ninh). Một số bức tranh Đông Hồ nổi tiếng, thường được nhắc đến và lưu truyền rộng rãi gồm:
Bức tranh Đám cưới chuột
“Đám cưới chuột” là một trong những bức tranh nổi tiếng và đặc sắc nhất của dòng tranh dân gian Đông Hồ (Bắc Ninh). Đây là bức tranh trào phúng – châm biếm xã hội được sáng tác từ hàng trăm năm trước nhưng đến nay vẫn còn nguyên giá trị.

Tranh Đông Hồ “Lợn đàn (lợn âm dương)”:
“Lợn đàn” hay còn gọi là “Lợn âm dương” là một trong những bức tranh tiêu biểu nhất của dòng tranh dân gian Đông Hồ. Đây là bức tranh gắn liền với đời sống nông nghiệp, phản ánh ước vọng về sự sung túc, đông con nhiều cháu, no đủ và hạnh phúc.

Tranh Đông Hồ “Gà đàn”:
“Gà đàn” là một trong những bức tranh nổi tiếng và được ưa chuộng nhất của dòng tranh dân gian Đông Hồ, thường treo trong dịp Tết cổ truyền. Hình ảnh gà mẹ quây quần cùng đàn con không chỉ gần gũi với đời sống nông thôn mà còn hàm chứa nhiều tầng ý nghĩa nhân văn sâu sắc.

Tranh Đông Hồ “Hứng dừa”:
Hứng dừa” là một trong những bức tranh nổi tiếng, vui nhộn và mang tính chất trào lộng – trữ tình của dòng tranh dân gian Đông Hồ. Đây là tác phẩm vừa có tính giải trí vừa chứa đựng nhiều ẩn dụ nhân sinh về hạnh phúc lứa đôi và sự hòa hợp trong đời sống gia đình.

Tranh Đông Hồ “Thầy đồ cóc”:
Trong kho tàng tranh dân gian Đông Hồ, “Thầy đồ cóc” là một bức tranh đặc sắc, mang tính trào lộng và châm biếm sâu cay. Đây là một tác phẩm vừa gây cười vừa phê phán hiện tượng xã hội xưa: những kẻ dốt nát nhưng vẫn “khoác áo” thầy đồ, dạy học chỉ để kiếm sống chứ không thực sự có tri thức.

Tranh Đông Hồ “Đánh ghen”:
Trong kho tàng tranh dân gian Đông Hồ, “Đánh ghen” là một bức tranh vô cùng độc đáo, mang tính trào lộng – phê phán nhưng cũng rất gần gũi với đời sống thôn quê. Đây là bức tranh hiếm hoi khắc họa cảnh sinh hoạt xã hội có phần “gai góc”, phản ánh trực diện một tệ nạn: ngoại tình, ghen tuông.

Tranh Đông Hồ”Chăn trâu thổi sáo”:
Trong dòng tranh dân gian Đông Hồ, “Chăn trâu thổi sáo” là một bức tranh nổi bật, mang vẻ đẹp thanh bình và mơ mộng. Hình ảnh cậu bé chăn trâu ngồi trên lưng trâu, vừa thổi sáo vừa ung dung nhìn trời mây gợi nên một bức tranh quê yên ả, an vui.

Tranh Đông Hồ”Lễ Trí – Nhân Nghĩa”
Trong kho tàng tranh dân gian Đông Hồ, “Lễ Trí – Nhân Nghĩa” là bộ tranh đôi mang ý nghĩa giáo dục và răn dạy con người. Đây là những giá trị đạo đức cốt lõi trong Nho giáo, được người dân Việt Nam xưa trân trọng, treo trong nhà dịp Tết để nhắc nhở con cháu về học hành và phẩm hạnh.

Tranh Đông Hồ”Lý Ngư Vọng Nguyệt”
Trong kho tàng tranh dân gian Đông Hồ, “Lý Ngư Vọng Nguyệt” (Cá chép trông trăng) là một trong những bức tranh giàu chất thơ, mang nhiều tầng ý nghĩa biểu tượng. Hình ảnh cá chép hướng lên mặt trăng phản chiếu trên mặt nước không chỉ gợi vẻ đẹp thiên nhiên mà còn ẩn chứa khát vọng thành công, đỗ đạt, may mắn.

Tranh Đông Hồ”Gà dạ xướng (Gà gáy năm canh)”
Trong dòng tranh dân gian Đông Hồ, bức “Gà dạ xướng” (nghĩa là gà gáy trong đêm, hay gà gáy năm canh) là một tác phẩm giàu tính biểu tượng, gắn với đời sống tinh thần và tín ngưỡng của người nông dân Việt Nam.
Con gà vốn là con vật thân quen, giữ vai trò quan trọng trong nông nghiệp và tín ngưỡng: vừa cung cấp thực phẩm, vừa là “chiếc Đồng Hồ báo thức” của làng quê. Trong văn hóa phương Đông, gà còn tượng trưng cho ngũ đức: Văn, Vũ, Dũng, Nhân, Tín.

Tranh Đông Hồ không chỉ là những tác phẩm nghệ thuật mang tính thẩm mỹ cao mà còn là biểu tượng của văn hóa dân gian Việt Nam. Qua top 10+ các bức tranh Đông Hồ nổi tiếng nhất hiện nay, chúng ta có thể cảm nhận được tinh hoa của làng nghề truyền thống, từ đường nét mộc mạc, màu sắc tự nhiên cho đến ý nghĩa sâu sắc trong từng chủ đề.
Nếu bạn là người yêu nghệ thuật hay muốn tìm hiểu thêm về văn hóa dân gian, tranh Đông Hồ chắc chắn là lựa chọn tuyệt vời để chiêm ngưỡng, sưu tầm hoặc làm quà tặng ý nghĩa. Hy vọng bài viết của Artnam đã giúp bạn có thêm góc nhìn rõ nét hơn về dòng tranh dân gian đặc sắc này.