Các nghệ nhân tranh Đông Hồ nổi tiếng nhất việt nam – Artnam
Tranh Đông Hồ từ lâu đã trở thành một biểu tượng độc đáo của nghệ thuật dân gian Việt Nam, phản ánh đời sống, phong tục và tâm hồn của người dân Bắc Bộ. Đằng sau những bức tranh rực rỡ sắc màu ấy là công sức, tài hoa và tâm huyết của các nghệ nhân – những người đã gìn giữ, phát triển và đưa dòng tranh dân gian này vượt ra ngoài biên giới quốc gia.
Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu đến bạn đọc những nghệ nhân tranh Đông Hồ nổi tiếng nhất Việt Nam, những con người góp phần bảo tồn và lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống qua từng nét vẽ và bản khắc tinh xảo.
Nghệ nhân tranh Đông Hồ là ai?
Là những người thợ thủ công tài hoa, gắn bó nhiều đời với nghề làm tranh, từ khâu khắc ván gỗ, pha chế màu sắc đến in ấn và hoàn thiện bức tranh. Họ không chỉ đơn thuần là thợ in tranh mà còn là người sáng tạo, người giữ hồn văn hóa, bởi mỗi bức tranh đều phản ánh đời sống, phong tục, tín ngưỡng và khát vọng của người dân Việt Nam.
Các nghệ nhân tranh Đông Hồ nổi tiếng
Một số nghệ nhân tranh Đông Hồ nổi tiếng đã và đang góp phần quan trọng trong việc gìn giữ, phát triển dòng tranh dân gian độc đáo này gồm:
1. Nghệ nhân Nguyễn Hữu Sam (1922 – 2021)
- Được coi là cây đại thụ của tranh Đông Hồ.
- Cả đời gắn bó với nghề, ông đã lưu giữ được nhiều bản khắc gỗ cổ và quy trình chế tác truyền thống.
- Năm 2013, ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân vì công lao bảo tồn di sản.
- Ông còn mở lớp truyền nghề miễn phí cho thế hệ trẻ trong làng.
2. Nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế
Tiểu sử
- Sinh năm 1943, xuất thân trong một gia đình nhiều đời làm tranh ở làng Đông Hồ, Bắc Ninh.
- Là một trong những nghệ nhân nổi bật nhất còn gắn bó với nghề, được coi như “đại sứ” của tranh Đông Hồ trong thời hiện đại.
Đóng góp nổi bật
- Khôi phục nghề tranh Đông Hồ: Sau một thời gian nghề bị mai một do thị trường và sự thay thế của tranh in công nghiệp, ông đã kiên trì giữ gìn và phục dựng lại hàng trăm mẫu tranh cổ.
- Sáng lập Trung tâm Gìn giữ Tranh dân gian Đông Hồ: Nơi trưng bày, bảo tồn và dạy nghề cho lớp trẻ, đồng thời là điểm du lịch văn hóa cho khách trong và ngoài nước.
- Quảng bá quốc tế: Tranh Đông Hồ do ông và gia đình thực hiện đã được đưa đi nhiều triển lãm tại Pháp, Nhật Bản, Mỹ, Hàn Quốc… góp phần đưa nghệ thuật dân gian Việt Nam đến bạn bè quốc tế.
- Đổi mới và sáng tạo: Bên cạnh việc giữ nguyên bản các bức tranh cổ, ông còn thử nghiệm cách tân, sáng tạo tranh mới phục vụ nhu cầu trang trí, lưu niệm, giúp tranh Đông Hồ thích nghi với đời sống đương đại.
Danh hiệu & ghi nhận
- Năm 2012, nghề làm tranh dân gian Đông Hồ được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, trong đó có sự đóng góp lớn của nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế.
- Ông nhiều lần được mời giao lưu, giới thiệu tranh Đông Hồ trong các sự kiện văn hóa lớn của Việt Nam.
- Được báo chí và giới nghiên cứu mỹ thuật trong và ngoài nước nhắc đến như một người tiên phong trong bảo tồn và quảng bá tranh Đông Hồ.
3. Nghệ nhân Nguyễn Thị Oanh
Tiểu sử
- Bà Nguyễn Thị Oanh sinh ra và lớn lên trong gia đình có truyền thống nhiều đời làm tranh Đông Hồ, là con gái của Nghệ nhân Nhân dân Nguyễn Hữu Sam – “cây đại thụ” của làng tranh.
- Từ nhỏ đã được cha truyền dạy, bà gắn bó với nghề in tranh thủ công, am hiểu từ khâu khắc ván, pha màu đến in ấn.
Đóng góp nổi bật
- Tiếp nối truyền thống gia đình: Sau khi cha qua đời, bà cùng các thành viên trong gia đình vẫn kiên trì duy trì công việc làm tranh, không để nghề thất truyền.
- Giữ nguyên bản sắc: Vẫn trung thành với phương pháp thủ công truyền thống – dùng giấy điệp, màu sắc từ nguyên liệu tự nhiên (son, chàm, lá cây, vỏ sò…).
- Truyền nghề & quảng bá: Bà thường xuyên tham gia các hoạt động trình diễn, hướng dẫn du khách và học sinh về quy trình làm tranh, giúp thế hệ trẻ hiểu và yêu nghệ thuật dân gian.
- Tham gia sự kiện văn hóa: Cùng gia đình nhiều lần đưa tranh Đông Hồ đến các hội chợ, triển lãm, festival trong và ngoài nước.
Vai trò hiện nay
- Là một trong số ít nghệ nhân nữ tiêu biểu ở Đông Hồ, bà vừa gìn giữ vừa lan tỏa giá trị tranh dân gian.
- Được coi như “cầu nối” tiếp lửa từ thế hệ nghệ nhân lớn tuổi (như cha bà – Nguyễn Hữu Sam) sang thế hệ trẻ trong làng.
FAQ về “Nghệ nhân tranh Đông Hồ”
- Nghệ nhân tranh Đông Hồ là ai và vì sao được gọi là “di sản sống”?
Nghệ nhân là những người nắm giữ bí quyết chế tác tranh Đông Hồ truyền thống, được công nhận là “di sản sống” vì họ vừa gìn giữ vừa truyền dạy nghề qua nhiều thế hệ. - Tranh Đông Hồ được làm từ chất liệu gì và quy trình ra sao?
Tranh được in trên giấy dó, rắc điệp, sử dụng màu tự nhiên từ hoa hòe, vỏ điệp, than tre, sỏi son… Quy trình in khắc ván gỗ thủ công, mỗi màu in một lần, tạo nên sự tinh xảo. - Hiện nay có thể trải nghiệm làm tranh Đông Hồ ở đâu?
Du khách có thể đến làng Đông Hồ, Thuận Thành, Bắc Ninh để tham quan, mua tranh và trực tiếp trải nghiệm in tranh cùng các nghệ nhân. - Làm thế nào để bảo tồn và lan tỏa giá trị tranh Đông Hồ trong đời sống hiện đại?
Cần hỗ trợ nghệ nhân, đưa tranh vào sản phẩm ứng dụng, giáo dục văn hóa, kết hợp du lịch trải nghiệm và quảng bá quốc tế.
Trên đây là những chia sẻ của Artnam về các nghệ nhân tranh Đông Hồ nổi tiếng. Hy vọng rằng bài viết đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích, giúp hiểu rõ hơn về giá trị, tài hoa và đóng góp của các nghệ nhân trong việc gìn giữ dòng tranh dân gian độc đáo của Việt Nam.
