Họa sĩ Dương Xuân Quyền – Dấu ấn hội họa đương đại VN

Họa sĩ Dương Xuân Quyền là một trong những gương mặt nổi bật của mỹ thuật đương đại Việt Nam, được biết đến với phong cách hội họa độc đáo và giàu cảm xúc. Các tác phẩm của ông không chỉ phản ánh chiều sâu nội tâm và triết lý sống mà còn mang hơi thở hiện đại, khơi gợi sự đồng điệu nơi người thưởng thức. 

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá cuộc đời, sự nghiệp và dấu ấn nghệ thuật đặc sắc mà họa sĩ Dương Xuân Quyền đã để lại cho nền hội họa nước nhà.

Giới thiệu họa sĩ Dương Xuân Quyền 

Họa sĩ Dương Xuân Quyền sinh ra và lớn lên tại vùng quê giàu truyền thống văn hóa nghệ thuật. Từ nhỏ, ông đã bộc lộ năng khiếu hội họa qua những nét vẽ tinh tế và tình yêu dành cho màu sắc, hình khối. 

Con đường đến với hội họa của ông gắn liền với niềm đam mê khám phá vẻ đẹp đời sống và thiên nhiên, sau này trở thành động lực để theo học chuyên ngành mỹ thuật tại trường đại học.

Tiểu sử nghệ sĩ

• • Năm sinh & quê quán: Dương Xuân Quyền sinh năm 1987, quê tại huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang. 
  • Quá trình học tập: Ông theo học chuyên ngành mỹ thuật tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội (trong thông tin về trang web cá nhân). 

• Hội viên & hoạt động nghệ thuật:

• • Thành viên Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Tuyên Quang (từ năm 2012).
  • Hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam. 
• Công tác giảng dạy: Sau khi tốt nghiệp, ông chọn con đường giảng dạy nghệ thuật, trở thành giảng viên tại Đại học Tân Trào (Khoa Văn hóa – Du lịch).

Phong cách, chủ đề & dấu ấn sáng tác

Biểu tượng “chiếc lông công” & cấu trúc ba mảng chủ đề

Một điểm đặc trưng dễ nhận thấy trong sáng tác của Dương Xuân Quyền là việc lồng ghép hình ảnh chiếc lông công như một chi tiết xuyên suốt, như điểm kết nối giữa các mạch chủ đề. 

Triển lãm cá nhân “Những chiếc lông công” (13–22/7/2025, Hà Nội) đánh dấu mốc 15 năm sáng tác của ông, và phân chia sáng tác của ông thành ba phần chủ đề:

1. Hoa dọc mùng — tôn vinh vẻ đẹp thầm lặng, sự vươn lên trong điều kiện khó khăn.
2. Tình yêu đồng giới — thể hiện sự trung thực với cảm xúc, các khoảnh khắc lặng giữa hai con người đồng điệu.
3. Tranh cổ xưa — giao cảm với ký ức quá khứ, tái hiện nét văn hóa truyền thống qua cảm thức đương đại.

Ba phần này được “nối” bởi sự xuất hiện tinh tế của chiếc lông công không như biểu tượng cố định mà như “mảnh hồn khi ẩn khi hiện”. 

Chất liệu & kỹ thuật

• Ông sử dụng đa dạng chất liệu: khắc gỗ, sơn dầu, lụa để biểu đạt cảm xúc và ý niệm của mình.
• Khi đề cập đến tranh về tình yêu đồng giới, ông từng sử dụng kỹ thuật khắc gỗ lên giấy đen, sau đó tô màu và phủ họa tiết lên thân người để vừa giữ yếu tố tạo hình, vừa tránh gây sốc về mặt hình thể.
• Các hình trang trí như công, bướm, họa tiết trang phục được vận dụng trong nhiều tác phẩm để tạo lớp nghĩa tượng trưng, tạo nên sự giao thoa giữa hình tượng và ngôn ngữ biểu đạt. 

Đề tài & thông điệp nhân văn

• Vẻ đẹp thầm lặng / những phận người nhỏ bé: Qua hình ảnh dọc mùng – loài cây mọc nơi ẩm thấp, thường bị xem nhẹ — ông nhắc nhở rằng mỗi sự vật mỗi con người đều có giá trị, đều có quyền được “vươn lên” và được nhìn nhận. 
• Tình yêu đồng giới: Ông dệt nên sự chân thật, nhẹ nhàng, không ồn ào, không cần lời giải thích, mà để cảm xúc chuyển động qua ánh mắt, khoảng lặng giữa hai thân thể. Với cách nhìn để “cảm, chứ không phân loại”, ông mở ra không gian nhân văn cho chủ đề vốn còn nhạy cảm. 
• Ký ức và văn hóa truyền thống: Ở phần tranh cổ xưa, ông không phục dựng nghiêm ngặt, mà lắng nghe ký ức, tái hiện trong cảm thức cá nhân, gắn với biểu tượng lông công để gợi nhớ vẻ đẹp vượt thời gian.

Những dấu mốc & hoạt động tiêu biểu

• Triển lãm cá nhân đầu tiên: “Yêu người cùng giới” (2017) — là một trong những dấu ấn khi ông dấn thân vào chủ đề đồng giới trong nghệ thuật Việt Nam. 
• Triển lãm “Hoa dọc mùng”: Năm 2022, ông đã trưng bày 28 bức tranh sơn dầu & acrylic kích thước lớn từ 80×100 cm đến 100×140 cm. 
• Giải thưởng & thành tựu nghệ thuật khu vực: Trong các năm 2020, 2021, ông đoạt Giải C tại Triển lãm Mỹ thuật Khu vực III Tây Bắc với các tác phẩm “Trễ hẹn 1,2,3” và “Bên anh em kể chuyện những ngày xa nhau 1,2,3”.  
• Triển lãm “Những chiếc lông công”: Đây là triển lãm kỷ niệm 15 năm sáng tác, diễn ra tại Nhà Triển lãm Mỹ thuật 16 Ngô Quyền, Hà Nội từ 13 đến 22/7/2025. 
• Tác phẩm được sưu tầm quốc tế: Một số tác phẩm của ông đã được các nhà sưu tập trong và ngoài nước sở hữu — tại Mỹ, Đan Mạch, Thụy Sĩ và được lưu giữ trong hệ thống sưu tập của Hội Mỹ thuật Việt Nam.

Phong cách nghệ thuật & chủ đề sáng tác của họa sĩ Dương Xuân Quyền

Dưới đây là phân tích chi tiết về phong cách nghệ thuật và chủ đề sáng tác nổi bật của họa sĩ Dương Xuân Quyền, dựa trên thông tin từ các bài viết và nguồn chính thức:

Phong cách nghệ thuật

Tính ẩn dụ & ngôn ngữ hình tượng tinh tế:

• Trong nhiều tác phẩm của ông, hình ảnh không được lột tả thẳng, mà thường xuất hiện “ẩn, hiện” — đặc biệt là hình ảnh chiếc lông công — như một dấu ấn tinh tế gắn kết giữa các chủ đề.
• Ông thích dùng biểu tượng nhỏ bé để gợi nhiều lớp nghĩa: mềm mại, nữ tính, thanh tao, nhưng đồng thời cũng có sức lan tỏa, ám ảnh nhẹ nhàng.

Pha trộn giữa cổ điển và đương đại:

• Trong “Tranh cổ xưa”, ông không phục dựng lịch sử một cách chi tiết, mà lồng cảm xúc đương đại vào ký ức văn hóa, qua y phục, họa tiết và dáng ngồi truyền thống đã được cách điệu.
• Các bức tranh sử dụng chất liệu truyền thống như lụa, sơn dầu, khắc gỗ, được xử lý với cách nhìn đương đại — hòa quyện giữa nét cổ xưa và hơi thở hiện tại.

Tông màu nhẹ nhàng, giàu chiều sâu cảm xúc:

• Họa sĩ thường sử dụng tông màu êm dịu, không chói, để tạo cảm giác bình yên, tĩnh tại — nhưng bên dưới vẫn ẩn chứa cảm xúc mãnh liệt.
• Ánh sáng và khoảng tối được sử dụng để dẫn dắt mắt người xem: nơi ẩn nơi hiện, vùng sáng làm điểm nhấn cho chi tiết quan trọng. (cách này thể hiện qua việc “ẩn lông công” trong nền tranh).

Sự trung thực với cảm xúc cá nhân:

• Ông không chọn cách diễn giải rạch ròi, không tuyên ngôn mạnh mẽ, mà để người xem tự cảm — như cách ông nói: “Anh chọn cách làm đẹp cho điều mình tin, khiến người xem phải dừng lại, lắng nghe và cảm nhận.” 
• Cảm xúc trong tranh thường là khoảng lặng, ánh nhìn, tâm trạng — nhiều khi không có câu chuyện rõ ràng, nhưng tạo được sự đồng điệu trong lòng người xem.

Chất liệu đa dạng & cách tiếp cận linh hoạt:

• Ông sử dụng khắc gỗ, sơn dầu, lụa — mỗi chất liệu mang đặc tính khác nhau về kết cấu, độ minh bạch, độ vật chất — giúp ông thể hiện các lớp ý nghĩa khác nhau.
• Việc dùng khắc gỗ — thường gợi cảm giác thô ráp, đối nghịch với yếu tố mềm mại trong tranh — là cách ông khai thác sự tương phản để làm nổi bật chủ đề cảm xúc.

Chủ đề sáng tác nổi bật

Trong triển lãm cá nhân “Những chiếc lông công” (2025), họa sĩ đã chọn ba nhóm chủ đề tiêu biểu, thể hiện ba “thế giới” hội họa riêng biệt, nhưng được kết nối bởi hình ảnh chiếc lông công. 

Dưới đây là mô tả chi tiết từng chủ đề:

Hoa dọc mùng – Vẻ đẹp thầm lặng & sức sống bền bỉ

Cây dọc mùng là hình ảnh trung tâm: loài cây dân dã, mọc nơi ẩm thấp, thuần khiết nhưng vẫn vươn lên mạnh mẽ. Ông dùng nó như ẩn dụ cho những phận người nhỏ bé, chịu đựng nhưng không chịu khuất phục.

Trong loạt tranh này, chiếc lông công thường được lồng ghép trong tán lá, giữa nền tranh, như phần thưởng thầm lặng cho sự kiên trì, vẻ đẹp từ cái nhỏ bé.

Tranh Hoa dọc mùng phần nhiều được thực hiện bằng sơn dầu và acrylic trong các kích thước lớn (80×100 cm đến 100×140 cm) trong triển lãm cùng tên năm 2022.

Tình yêu đồng giới – Khoảng lặng & sự thừa nhận cảm xúc

Với đề tài tình yêu đồng giới, Dương Xuân Quyền không chọn biểu hiện bạo liệt hay phô trương mà khai thác cảm xúc tinh tế: ánh mắt, khoảng cách, những khoảnh khắc lặng giữa hai con người đồng điệu.

Hình ảnh lông công được sử dụng như biểu tượng cho tính nữ dịu dàng trong tâm hồn người đàn ông, hòa hợp giữa mềm mại – mạnh mẽ, giữa cảm xúc và bản sắc giới tính.

Chủ đề này mang tính nhân văn và xã hội — nhằm khẳng định quyền yêu, quyền được thể hiện bản thân, và xóa dần định kiến về tình cảm nam – nam. 

Tranh cổ xưa – Ký ức vượt thời gian

Trong các tác phẩm cổ xưa, ông khai thác y phục truyền thống, họa tiết, tư thế, dáng ngồi xưa… nhưng không phục dựng chi tiết lịch sử, mà giữ lại những ký ức mơ hồ, gợi nhớ. 

Chiếc lông công trong chủ đề này mang tính biểu tượng vượt thời gian — không thuộc về hiện tại hay quá khứ đơn thuần, mà là vẻ đẹp trường tồn, không cần giải thích, không cần phô trương. 

Chủ đề này thể hiện sự giao tiếp giữa cá nhân với ký ức văn hóa — làm nghệ thuật không chỉ để “vẽ cái xưa”, mà để “nghe cái xưa” qua cảm thức hiện tại.

Có thể thấy, Dương Xuân Quyền không chỉ vẽ tranh, mà còn xây dựng một hệ biểu tượng riêng để kể chuyện bằng ngôn ngữ ẩn dụ, đưa hội họa thành tiếng nói của nội tâm và những vấn đề xã hội tinh tế.

Những tác phẩm nổi bật của họa sĩ Dương Xuân Quyền

Họa sĩ Dương Xuân Quyền đã để lại dấu ấn sâu đậm trong mỹ thuật đương đại Việt Nam với nhiều tác phẩm giàu cảm xúc, vừa gần gũi vừa mới mẻ. 

Các bức tranh của ông thường xoay quanh đề tài con người, đời sống thường nhật và thiên nhiên, nhưng được thể hiện bằng bút pháp mạnh mẽ, màu sắc tươi sáng và giàu tính biểu đạt.

Họa sĩ Dương Xuân Quyền không chỉ là một tên tuổi tiêu biểu của mỹ thuật đương đại Việt Nam, mà còn là người tiên phong trong việc đưa những biểu tượng đời thường như cây dọc mùng, chiếc lông công trở thành ngôn ngữ nghệ thuật đầy chiều sâu. 

Với phong cách hội họa giàu ẩn dụ, kết hợp nhuần nhuyễn giữa truyền thống và hiện đại, ông đã để lại nhiều dấu ấn đặc sắc qua các triển lãm cá nhân và các tác phẩm được công chúng đón nhận.

Họa sĩ Dương Xuân Quyền là một trong những gương mặt thú vị của mỹ thuật đương đại Việt Nam — nơi hội tụ giữa chất liệu truyền thống dân tộc và tư duy tạo hình hiện đại. Những tác phẩm của ông không chỉ phản ánh nội giới cá nhân mà còn mở ra một không gian thị giác giàu chiều sâu, thể hiện sự bền bỉ trong tìm tòi nghệ thuật. Nếu bạn muốn khám phá thêm về các họa sĩ Việt Nam tiêu biểu và những xu hướng tranh đương đại, bạn có thể xem thêm tại Artnam — nơi tổng hợp và phân tích chuyên sâu về hội họa và mỹ thuật Việt.