Họa sĩ Lê Phổ được xem là một trong những danh họa Việt Nam hiếm hoi tạo được dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ mỹ thuật thế giới. Với phong cách kết hợp tinh tế giữa vẻ đẹp phương Đông và kỹ thuật phương Tây, tranh của ông chinh phục không chỉ giới sưu tầm mà còn cả các nhà đấu giá quốc tế.

Giới thiệu về họa sĩ Lê Phổ

Lê Phổ (1907 – 2001) là một trong những họa sĩ tiêu biểu của nền mỹ thuật Việt Nam hiện đại. Ông sinh ra tại Hà Đông (nay thuộc Hà Nội) và là học trò khóa đầu tiên của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương – cái nôi của hội họa Việt Nam hiện đại do Victor Tardieu và Nam Sơn sáng lập.

Ngay từ khi còn là sinh viên, Lê Phổ đã bộc lộ năng khiếu đặc biệt về hội họa, nhất là ở khả năng dung hòa giữa kỹ thuật hội họa phương Tây với tinh thần nghệ thuật truyền thống của phương Đông. Sau khi tốt nghiệp, ông được giữ lại làm trợ giảng, rồi sau đó sang Pháp du học và định cư tại đây từ những năm 1930.

Sự nghiệp của Lê Phổ thăng hoa khi ông hợp tác với các phòng tranh danh tiếng, đặc biệt là phòng tranh Wally Findlay ở Mỹ từ thập niên 1960. Tranh của ông nhanh chóng được ưa chuộng tại châu Âu và Bắc Mỹ, xuất hiện trong nhiều triển lãm cá nhân cũng như bộ sưu tập lớn.

Trong giai đoạn sống tại Pháp, Lê Phổ vẫn giữ mối liên hệ tinh thần với quê hương qua hình ảnh phụ nữ Việt, phong cảnh, và hoa lá trong tranh. Những tác phẩm ấy vừa mang nét lãng mạn Pháp vừa gợi nhớ về bản sắc Á Đông, tạo nên một “thương hiệu” nghệ thuật độc đáo và được thế giới công nhận.

Phong cách nghệ thuật đặc trưng của Lê Phổ

Điểm nổi bật nhất trong sự nghiệp của Lê Phổ là khả năng dung hòa, kết hợp tinh tế giữa hội họa phương Đông và phương Tây. Được đào tạo bài bản tại Trường Mỹ thuật Đông Dương theo mô hình châu Âu, ông nắm vững kỹ thuật vẽ sơn dầu, bố cục, ánh sáng và luật viễn cận. Tuy nhiên, thay vì chạy theo hoàn toàn lối vẽ phương Tây, Lê Phổ đã khéo léo đưa vào tranh mình tinh thần Á Đông: sự mềm mại, uyển chuyển trong đường nét, sự gợi cảm ước lệ và tính trữ tình sâu lắng.

Trong suốt cuộc đời sáng tác, Lê Phổ dành phần lớn tâm huyết cho ba mảng đề tài chính: người phụ nữ, hoa, và phong cảnh.

Người phụ nữ Việt Nam: Đây là đề tài trung tâm trong tranh Lê Phổ. Ông thường khắc họa hình ảnh phụ nữ với vẻ đẹp dịu dàng, thánh thiện, gắn liền với truyền thống Á Đông. Họ hiện lên trong tà áo dài thướt tha, mái tóc đen buông dài, ánh mắt mơ mộng, tạo nên những bức tranh vừa hiện thực vừa giàu chất thơ.
Hoa: Hoa trong tranh Lê Phổ không đơn thuần là đối tượng tĩnh vật mà còn mang ý nghĩa biểu tượng cho sự tinh khiết, vẻ đẹp vĩnh cửu và niềm hy vọng. Các loài hoa quen thuộc như hoa lan, hoa huệ, hoa cúc, mẫu đơn được ông thể hiện với gam màu tươi sáng, nhẹ nhàng, gợi nên cảm giác thanh thoát.
Phong cảnh: Bên cạnh hình ảnh phụ nữ và hoa, Lê Phổ còn vẽ nhiều phong cảnh gợi nhớ quê hương – những làng quê, đồng lúa, đồi núi, hoặc góc phố cổ Hà Nội. Các bức phong cảnh mang sắc thái bình yên, hoài niệm, thường nhuốm màu ký ức của một người xa xứ.

Những tác phẩm nổi bật của họa sĩ Lê Phổ

Trong suốt sự nghiệp dài hơn 70 năm, Lê Phổ sáng tác hàng nghìn tác phẩm, trong đó nhiều bức trở thành biểu tượng của hội họa Việt Nam hiện đại. Một số tác phẩm tiêu biểu có thể kể đến:

Uyên ương hý liên (Canard et Lotus): Tác phẩm lụa nổi tiếng, từng lập kỷ lục giá hơn 1,2 triệu euro tại Sotheby’s, mang biểu tượng hạnh phúc và bình an, lấy cảm hứng từ chủ đề vợ chồng, hoa sen và dòng tranh tĩnh vật.

Thiếu nữ choàng khăn (Jeune femme attachant son foulard): Bức tranh lụa về vẻ đẹp kín đáo, thanh nhã của người phụ nữ Việt, từng được đấu giá hơn 1 triệu USD tại Christie’s Hong Kong, thể hiện đỉnh cao kỹ thuật vẽ lụa hiện đại của Lê Phổ.

Đời sống gia đình: Tranh lụa nổi danh về đề tài tình mẫu tử, chan chứa cảm xúc gắn kết, từng được đấu giá 1,1 triệu USD, được các chuyên gia đánh giá rất cao về giá trị nghệ thuật.

Chợ hoa: Sơn dầu miêu tả thiếu nữ Việt đi chợ hoa, tràn đầy sắc màu tươi sáng và không khí lễ hội, phản ánh tài bố cục và sự hiện diện mạnh mẽ của yếu tố truyền thống trong hội họa của ông.

Hiện nay, tranh Lê Phổ vẫn được coi là dòng tranh Việt Nam có giá trị cao nhất trên thị trường quốc tế. Tùy vào kích thước, chất liệu và thời kỳ sáng tác, giá tranh của ông dao động từ hàng chục nghìn USD đến hàng triệu USD.

Những bức tranh nhỏ, sáng tác bằng lụa hoặc phác thảo thường có giá từ 20.000 – 100.000 USD.
Các bức sơn dầu quy mô vừa và lớn, đặc biệt thuộc giai đoạn hợp tác với phòng tranh Findlay (thập niên 1960 – 1980), thường được bán trong khoảng 200.000 – 500.000 USD.
Các tác phẩm đặc biệt, hiếm, có giá trị nghệ thuật cao hoặc mang tính biểu tượng có thể đạt mức trên 1 triệu USD tại đấu giá quốc tế.

Họa sĩ Lê Phổ không chỉ là niềm tự hào của mỹ thuật Việt Nam mà còn là biểu tượng giao thoa văn hóa Đông – Tây trong nghệ thuật thế kỷ 20. Tranh của ông mang giá trị vượt thời gian, vừa gần gũi, vừa sang trọng, được giới sưu tầm toàn cầu trân trọng.

Nếu bạn muốn tìm hiểu về những bức tranh cảm xúc của các họa sĩ Việt tài năng khác, hãy chiêm ngưỡng bộ sưu tập Tranh mới tại Artnam ngay!