Tranh trường phái ấn tượng(Impressionism) lịch sử và ý nghĩa

Trong lịch sử nghệ thuật, có những khoảnh khắc mà một ý tưởng mới, một cách nhìn mới, bùng nổ và thay đổi mọi thứ. Trường phái Ấn tượng chính là một trong những khoảnh khắc đó. 

Tranh trường phái ấn tượng không chỉ là một phong cách vẽ, mà là một cuộc cách mạng về cách chúng ta nhìn nhận thế giới, ánh sáng và cảm xúc. Hãy cùng khám phá hành trình của phong trào nghệ thuật đầy mê hoặc này.

Trường phái ấn tượng là gì? một định nghĩa không chỉ nằm trong sách vở

Để hiểu về trường phái Ấn tượng, chúng ta phải quay về năm 1874, khi bức tranh “Ấn tượng, mặt trời mọc” của Claude Monet được trưng bày. Một nhà phê bình đã dùng từ “ấn tượng” (impression) để chế giễu, cho rằng đó chỉ là một bản phác thảo thô sơ, thiếu hoàn thiện. 

Nhưng chính từ ngữ đó lại trở thành tên gọi cho một phong trào nghệ thuật vĩ đại. Trường phái Ấn tượng là sự từ bỏ các quy tắc hàn lâm cứng nhắc, tập trung vào việc ghi lại cảm giác, “ấn tượng” thoáng qua của một khoảnh khắc, sự thay đổi của ánh sáng và màu sắc trong tự nhiên, hơn là mô tả chi tiết thực tế một cách chính xác. 

Đó là về cách mắt chúng ta thực sự nhìn thấy thế giới, đầy rung động và biến đổi.

Bối cảnh ra đời: tại sao cuộc cách mạng nghệ thuật này lại bắt đầu ở Paris?

Sự ra đời của trường phái Ấn tượng không phải là ngẫu nhiên, mà là kết quả của một loạt các thay đổi xã hội, công nghệ và tư tưởng diễn ra vào cuối thế kỷ 19 ở Paris. Thành phố này, với vai trò là trung tâm văn hóa và nghệ thuật của châu Âu, đã tạo ra một môi trường lý tưởng cho sự đổi mới. 

Sự phát minh ra nhiếp ảnh đã thách thức vai trò truyền thống của hội họa trong việc ghi lại hiện thực, thúc đẩy các họa sĩ tìm kiếm những cách thể hiện mới. Đồng thời, sự ra đời của màu sơn trong tuýp và giá vẽ di động đã giải phóng các nghệ sĩ khỏi xưởng vẽ, cho phép họ ra ngoài trời để trực tiếp ghi lại cảnh vật. 

Cùng với sự bảo thủ của giới nghệ thuật hàn lâm, tất cả những yếu tố này đã tạo nên một áp lực lớn, thúc đẩy một nhóm họa sĩ trẻ tìm kiếm con đường riêng, một con đường mang tên Ấn tượng.

5 đặc điểm cốt lõi làm nên một bức tranh ấn tượng

Để thực sự cảm nhận được vẻ đẹp và sự độc đáo của một tác phẩm Ấn tượng, chúng ta cần hiểu rõ những yếu tố hình thành nên phong cách này. Dưới đây là năm đặc điểm chính mà bạn sẽ thường thấy trong các bức tranh của trường phái này, mỗi yếu tố đều góp phần tạo nên sự khác biệt và sức hút riêng.

Nét vẽ ngắn, dày và tự do

Thay vì những nét vẽ mượt mà, được pha trộn kỹ lưỡng, các họa sĩ Ấn tượng sử dụng những nét cọ ngắn, dày, thường là những chấm hoặc vệt màu riêng biệt. Điều này tạo ra cảm giác về sự chuyển động, sự rung động của ánh sáng và không khí, đồng thời cho phép người xem tự “pha trộn” màu sắc bằng mắt khi đứng ở một khoảng cách nhất định.

Ánh sáng là nhân vật chính

Ánh sáng không chỉ là một yếu tố phụ trợ, mà là trung tâm của mọi bức tranh Ấn tượng. Các họa sĩ bị mê hoặc bởi cách ánh sáng thay đổi màu sắc và hình dạng của vật thể theo từng khoảnh khắc trong ngày. Claude Monet nổi tiếng với việc vẽ cùng một chủ đề (như nhà thờ Rouen hay những bó cỏ khô) nhiều lần, chỉ để ghi lại sự biến đổi của ánh sáng và bóng tối.

Bảng màu tươi sáng, loại bỏ màu đen

Các họa sĩ Ấn tượng đã từ bỏ việc sử dụng màu đen để tạo bóng. Thay vào đó, họ sử dụng các màu sắc tươi sáng, thường là các màu bổ túc, để tạo ra hiệu ứng bóng đổ sống động và rực rỡ hơn. Bảng màu của họ tràn ngập những gam màu tinh khiết, được đặt cạnh nhau để tạo ra sự rung động thị giác.

Chủ đề đời thường, gần gũi

Khác với các trường phái trước đó thường tập trung vào các chủ đề lịch sử, thần thoại hay tôn giáo, các họa sĩ Ấn tượng hướng ống kính của mình vào cuộc sống hàng ngày. Họ vẽ những cảnh quan thành phố, những buổi dã ngoại, những quán cà phê, những vũ công ba lê hay những chân dung đời thường. Điều này mang nghệ thuật đến gần hơn với cuộc sống của người dân.

Vẽ ngoài trời (en plein air)

Để nắm bắt được những khoảnh khắc ánh sáng và không khí thoáng qua, các họa sĩ Ấn tượng thường mang giá vẽ và màu sắc ra ngoài trời. Kỹ thuật “en plein air” (vẽ ngoài trời) này cho phép họ trực tiếp quan sát và ghi lại những thay đổi tinh tế của tự nhiên, tạo nên sự chân thực và sống động cho tác phẩm.

Top 5 các bức tranh ấn tượng nổi tiếng

Những gương mặt tiêu biểu: các họa sĩ thiên tài của trường phái ấn tượng

Mặc dù chia sẻ những nguyên tắc chung, mỗi họa sĩ ấn tượng lại mang đến một phong cách và góc nhìn độc đáo, góp phần làm phong phú thêm di sản của trường phái này. Hãy cùng điểm qua một số tên tuổi vĩ đại đã định hình nên thế giới của tranh Ấn tượng.

Claude Monet – “cha đẻ” và người theo đuổi ánh sáng

Không thể nhắc đến Ấn tượng mà không nói về Claude Monet. Ông là người tiên phong, người đã dành cả cuộc đời để nghiên cứu và ghi lại sự biến đổi của ánh sáng. Những series tranh về hoa súng, nhà thờ Rouen hay những bó cỏ khô của ông là minh chứng cho sự ám ảnh của ông với việc nắm bắt khoảnh khắc và sự thay đổi của tự nhiên.

Pierre-Auguste Renoir – bậc thầy của vẻ đẹp và sự sống động

Renoir mang đến một cái nhìn lạc quan và tràn đầy sức sống cho trường phái Ấn tượng. Ông nổi tiếng với những bức tranh về con người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, trong các khung cảnh sinh hoạt đời thường, những buổi khiêu vũ hay dã ngoại. Các tác phẩm của ông thường rực rỡ sắc màu, toát lên vẻ đẹp và niềm vui của cuộc sống.

Edgar Degas – người kể chuyện của những vũ công và cuộc sống Paris

Degas có một phong cách độc đáo, thường tập trung vào các chủ đề về vũ công ba lê, những cuộc đua ngựa và cuộc sống đô thị Paris. Ông nổi tiếng với những bố cục bất đối xứng, góc nhìn độc đáo và khả năng nắm bắt những khoảnh khắc chân thực, tự nhiên như thể chụp bằng máy ảnh.

Camille Pissarro – người thầy tận tụy và phong cảnh làng quê

Pissarro được coi là một trong những người thầy của trường phái Ấn tượng, luôn sẵn lòng chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm với các họa sĩ trẻ. Ông tập trung vào việc vẽ phong cảnh nông thôn, những cảnh sinh hoạt của người nông dân, với một cái nhìn chân thành và sâu sắc về cuộc sống lao động.

Di sản của trường phái ấn tượng: thay đổi nghệ thuật mãi mãi

Trường phái Ấn tượng không chỉ là một phong trào nghệ thuật tồn tại trong một thời gian ngắn, mà nó đã để lại một di sản sâu rộng, thay đổi hoàn toàn cách các nghệ sĩ nhìn nhận và thể hiện thế giới.

 Nó đã mở đường cho các trào lưu nghệ thuật sau này như Hậu-Ấn tượng (với những tên tuổi lừng lẫy như Vincent van Gogh và Paul Cézanne), và là tiền đề cho nhiều phong cách nghệ thuật hiện đại khác.

 Bằng cách phá vỡ các quy tắc cũ, Ấn tượng đã khẳng định quyền tự do biểu đạt của người nghệ sĩ, khuyến khích sự thử nghiệm và khám phá cá nhân. Ngay cả trong hội họa Việt Nam, chúng ta cũng có thể thấy những ảnh hưởng nhất định của trường phái này trong các tác phẩm đầu tiên của những họa sĩ như Tô Ngọc Vân.

Thưởng thức tranh ấn tượng: bạn có thể xem các kiệt tác này ở đâu?

Nếu bạn muốn chiêm ngưỡng trực tiếp những kiệt tác của trường phái Ấn tượng, có rất nhiều bảo tàng danh tiếng trên thế giới sở hữu những bộ sưu tập ấn tượng. Một số địa điểm nổi bật bao gồm:

• Musée d’Orsay, Paris, Pháp: Nơi lưu giữ bộ sưu tập tranh Ấn tượng và Hậu-Ấn tượng lớn nhất thế giới.
• Metropolitan Museum of Art, New York, Hoa Kỳ: Có nhiều tác phẩm nổi bật của Monet, Renoir, Degas.
• Art Institute of Chicago, Hoa Kỳ: Nổi tiếng với bộ sưu tập tranh Ấn tượng phong phú.
• National Gallery, London, Anh: Cũng có nhiều tác phẩm quan trọng của các họa sĩ Ấn tượng.

Trường phái Ấn tượng đã dạy chúng ta rằng vẻ đẹp không chỉ nằm ở sự hoàn hảo hay chi tiết, mà còn ở những khoảnh khắc thoáng qua, ở cách ánh sáng nhảy múa trên bề mặt, và ở cảm nhận cá nhân của mỗi người. Đó là một lời nhắc nhở rằng nghệ thuật luôn sống động, luôn thay đổi và luôn mời gọi chúng ta nhìn thế giới bằng một con mắt mới.

Bạn yêu thích họa sĩ hay tác phẩm nào nhất trong trường phái Ấn tượng? Hãy chia sẻ cảm nhận của bạn ở phần bình luận bên dưới!