Những bức tranh của Paul Gauguin nổi tiếng nhất hiện nay
Paul Gauguin (1848-1903), một trong ba trụ cột vĩ đại của trường phái Hậu Ấn tượng, cùng với Vincent van Gogh và Paul Cézanne, đã để lại dấu ấn không thể phai mờ trong lịch sử hội họa thế giới.
Cuộc đời ông là một hành trình không ngừng nghỉ của sự tìm kiếm, một khát vọng mãnh liệt thoát ly khỏi những ràng buộc của văn minh phương Tây để tìm về vẻ đẹp nguyên thủy, bản năng và sự thật nội tâm.
Chính sự dấn thân này đã định hình nên phong cách nghệ thuật độc đáo của Gauguin, biến những bức tranh của ông không chỉ là những tác phẩm thị giác đơn thuần mà còn là sự kết tinh của hành trình khám phá bản thân, triết lý sống và sự thử nghiệm nghệ thuật táo bạo.
Các tác phẩm nổi tiếng của ông không chỉ là những kiệt tác về mặt thẩm mỹ mà còn là cánh cửa mở ra một thế giới đầy màu sắc, huyền bí và chiều sâu triết học, có tầm quan trọng to lớn trong sự phát triển của hội họa hiện đại.
Bối cảnh cuộc đời và sự chuyển mình nghệ thuật của Gauguin
Từ nhà môi giới chứng khoán đến họa sĩ
Khác với nhiều danh họa bắt đầu sự nghiệp từ khi còn rất trẻ, Paul Gauguin đến với hội họa khá muộn. Ông từng có một cuộc sống ổn định với vai trò là một nhà môi giới chứng khoán thành công, tận hưởng cuộc sống gia đình êm ấm tại Paris.
Tuy nhiên, sâu thẳm bên trong ông là một khao khát nghệ thuật cháy bỏng, thôi thúc ông từ bỏ mọi thứ để theo đuổi đam mê. Ban đầu, Gauguin chịu ảnh hưởng từ Chủ nghĩa Ấn tượng, học hỏi từ những bậc thầy như Camille Pissarro.
Song, ông nhanh chóng nhận ra rằng phong cách này, với sự tập trung vào việc ghi lại khoảnh khắc và ánh sáng tự nhiên, chưa đủ để thể hiện thế giới nội tâm phong phú và những ý tưởng trừu tượng mà ông muốn truyền tải. Ông khao khát một lối đi riêng, một ngôn ngữ hình ảnh mạnh mẽ và giàu tính biểu tượng hơn.
Giai đoạn Pont-Aven (Pháp) và khởi đầu của “Tổng Hợp Luận” (Synthetism)
Sự chuyển mình rõ rệt đầu tiên trong phong cách của Gauguin diễn ra khi ông đến vùng Pont-Aven ở Brittany, Pháp. Tại đây, cùng với người bạn đồng nghiệp Émile Bernard, ông đã phát triển một phong cách mới được gọi là “Tổng Hợp Luận” (Synthetism).
Phong cách này đề cao việc kết hợp ba yếu tố: sự quan sát thế giới bên ngoài, cảm xúc chủ quan của nghệ sĩ về chủ thể, và sự cân nhắc về tính thẩm mỹ của đường nét và màu sắc trên mặt phẳng tranh.
Những bức tranh của Gauguin thời kỳ Pont-Aven thường có màu sắc phẳng, đậm nét, không tuân theo quy luật tự nhiên, và các hình thể được bao bọc bởi những đường viền dày, tạo cảm giác như tranh kính màu.
Tác phẩm tiêu biểu nhất của giai đoạn này là “Tầm nhìn sau Bài giảng” (Vision After the Sermon, 1888). Bức tranh mô tả những người phụ nữ Breton trong trang phục truyền thống đang chứng kiến cảnh Jacob vật lộn với thiên thần, một cảnh tượng được họ hình dung sau khi nghe bài giảng trong nhà thờ.
Gauguin đã sử dụng màu đỏ rực rỡ cho nền đất, không phải để tái hiện hiện thực mà để truyền tải cảm xúc tôn giáo mãnh liệt và sự huyền bí của cảnh tượng. Các hình khối được đơn giản hóa, đường nét mạnh mẽ, thể hiện rõ sự đoạn tuyệt của ông với chủ nghĩa hiện thực và mở ra một hướng đi mới cho hội họa.
Thiên đường Tahiti và những kiệt tác vĩnh cửu
Chuyến đi định mệnh đến Tahiti
Niềm khao khát thoát ly khỏi sự giả tạo và công nghiệp hóa của xã hội phương Tây đã thôi thúc Gauguin thực hiện một chuyến đi định mệnh đến Tahiti vào năm 1891. Ông mơ ước tìm thấy một thiên đường nguyên sơ, nơi con người sống hòa mình với thiên nhiên, nơi ông có thể tìm thấy nguồn cảm hứng thuần khiết và tạo ra thứ nghệ thuật “nguyên thủy” mà ông hằng mong muốn.
Mặc dù Tahiti không hoàn toàn như tưởng tượng ban đầu của ông – nơi đây cũng đã chịu ảnh hưởng của văn minh phương Tây – nhưng chính hòn đảo này đã trở thành bối cảnh và nguồn cảm hứng vô tận cho những kiệt tác vĩ đại nhất trong sự nghiệp của Gauguin.
Các tác phẩm nổi tiếng của Paul gauguin từ Tahiti
1. “Nafea Faa Ipoipo?” (Khi nào em kết hôn?, 1892)
Đây là một trong những bức tranh nổi tiếng nhất và cũng là tác phẩm đạt giá trị kỷ lục trong các cuộc đấu giá của Gauguin. Bức tranh mô tả hai cô gái Tahiti trong một khung cảnh đầy màu sắc và ánh sáng. Một cô gái trẻ mặc trang phục truyền thống với bông hoa cài trên tai (biểu tượng cho việc sẵn sàng kết hôn), ngồi ở phía trước, ánh mắt hướng về phía người xem với vẻ ngây thơ và có chút e dè.
Phía sau là một cô gái khác, có vẻ lớn tuổi hơn, mặc trang phục hiện đại hơn, ngồi với tư thế trầm tư. Gauguin đã sử dụng những mảng màu phẳng, rực rỡ như xanh lá cây, vàng và xanh dương, tạo nên một không gian vừa thực vừa mơ.
“Nafea Faa Ipoipo?” không chỉ là một bức chân dung mà còn là một câu hỏi mở về vẻ đẹp, sự ngây thơ và những phong tục xã hội bản địa, đồng thời phản ánh sự quan sát tinh tế của Gauguin về cuộc sống ở Tahiti.
2. “D’où venons-nous ? Que sommes-nous ? Où allons-nous ?” (Chúng ta từ đâu đến? Chúng ta là ai? Chúng ta sẽ đi về đâu?, 1897-1898)
Được Gauguin coi là di chúc tinh thần của mình, đây là bức tranh vĩ đại nhất và mang tính triết lý sâu sắc nhất trong sự nghiệp của ông. Với kích thước khổng lồ, tác phẩm này là một chuỗi các hình ảnh biểu tượng về vòng đời con người, từ lúc sinh ra (bên phải) đến khi trưởng thành (ở giữa) và cái chết (bên trái), đặt trong bối cảnh một phong cảnh Tahiti kỳ ảo.
- Phần bên phải: Một em bé đang ngủ, tượng trưng cho sự khởi đầu của cuộc sống, sự ngây thơ và thuần khiết.
- Phần ở giữa: Các nhân vật ở độ tuổi trưởng thành, bao gồm một người phụ nữ đang hái quả, một nhóm người đang trò chuyện, và một bức tượng thần bí. Đây là giai đoạn của cuộc sống, của sự khám phá, lao động và tương tác xã hội.
- Phần bên trái: Một bà lão đang hấp hối, tượng trưng cho cái chết và sự kết thúc của vòng đời. Bên cạnh bà là một con chim trắng, biểu tượng của linh hồn.
Gauguin đã sử dụng màu sắc rực rỡ nhưng có phần u tối, tạo nên một không khí huyền bí và suy tư. Bức tranh đặt ra những câu hỏi lớn về sự tồn tại của con người, ý nghĩa của cuộc đời, những nỗi sợ hãi và niềm vui. Đây là một tác phẩm đỉnh cao, thể hiện sự tổng hòa giữa nghệ thuật, triết học và tâm linh.
3. “Ia Orana Maria” (Kính chào Maria, 1891)
Tác phẩm này là một ví dụ điển hình cho sự kết hợp độc đáo giữa chủ đề tôn giáo phương Tây và bối cảnh Tahiti của Gauguin. Bức tranh mô tả Đức Mẹ Maria và Chúa Hài Đồng được bản địa hóa, với làn da nâu và trang phục truyền thống của người Tahiti. Hai thiên thần với đôi cánh màu vàng rực rỡ xuất hiện phía sau, trong khi những người phụ nữ Tahiti khác đang cúi đầu tôn kính hoặc mang hoa quả dâng lên.
Gauguin đã pha trộn tín ngưỡng Cơ đốc giáo với văn hóa và phong cảnh bản địa một cách hài hòa, tạo nên một hình ảnh Đức Mẹ đồng trinh vừa quen thuộc vừa mới lạ, thể hiện sự tìm kiếm một đức tin nguyên thủy và gần gũi với thiên nhiên.
4. “Spirit of the Dead Watching” (Hồn ma người chết đang dõi theo, 1892)
Bức tranh này được lấy cảm hứng từ một đêm Gauguin trở về nhà và thấy người tình Tahiti của mình, Teha’amana, đang nằm trên giường với vẻ mặt sợ hãi. Cô tin rằng có một linh hồn người chết đang dõi theo mình. Gauguin đã tái hiện nỗi sợ hãi và thế giới tâm linh huyền bí của người bản địa một cách đầy ám ảnh.
Bức tranh sử dụng màu sắc tối, tương phản mạnh giữa ánh sáng mờ ảo trên cơ thể Teha’amana và bóng tối bao trùm căn phòng. Hình ảnh một bà lão bí ẩn ở phía sau, cùng với những họa tiết trang trí mang tính biểu tượng, tạo nên một không khí rùng rợn và đầy suy tư về cái chết, linh hồn và những nỗi sợ hãi nguyên thủy.
5. “Two Tahitian Women” (Hai người phụ nữ Tahiti, 1899)
Trong tác phẩm này, Gauguin mô tả vẻ đẹp giản dị và đời thường của người phụ nữ Tahiti. Hai người phụ nữ ngồi cạnh nhau, một người cầm hoa, người kia cầm quả. Bức tranh toát lên sự bình yên, gần gũi và thân mật.
Gauguin sử dụng những mảng màu tươi sáng, rực rỡ nhưng vẫn giữ được sự hài hòa, cùng với những đường nét mềm mại để khắc họa hình dáng cơ thể và biểu cảm của nhân vật. Tác phẩm này thể hiện sự ngưỡng mộ của Gauguin đối với vẻ đẹp tự nhiên và cuộc sống bình dị của người dân Tahiti.
6. “The Yellow Christ” (Chúa Kitô Vàng, 1889)
Mặc dù được vẽ trước khi Gauguin đến Tahiti, “Chúa Kitô Vàng” là một tác phẩm quan trọng thể hiện phong cách biểu tượng của ông. Bức tranh mô tả Chúa Kitô bị đóng đinh với màu vàng rực rỡ, được đặt trong khung cảnh nông thôn Brittany với những người phụ nữ bản địa đang cầu nguyện.
Gauguin đã biến hình tượng Chúa Kitô thành một biểu tượng của sự hy sinh và đau khổ, đồng thời phản ánh sự kết nối giữa đức tin tôn giáo và cuộc sống giản dị của người dân nông thôn. Màu vàng nổi bật không chỉ mang ý nghĩa biểu tượng mà còn thể hiện sự táo bạo trong việc sử dụng màu sắc của Gauguin.
Phong cách nghệ thuật độc đáo của Paul Gauguin
Màu sắc biểu tượng
Một trong những đặc điểm nổi bật nhất trong phong cách của Gauguin là việc sử dụng màu sắc không theo hiện thực mà để truyền tải cảm xúc, ý nghĩa hoặc tạo ra một không khí nhất định.
Ông không ngần ngại sử dụng những gam màu rực rỡ, đôi khi đối lập nhau như vàng rực, xanh đậm, tím than, để tạo ra hiệu ứng thị giác mạnh mẽ và gợi lên những cảm xúc sâu sắc.
Sự ảnh hưởng từ trường phái Synthetism và Cloisonnism (kỹ thuật vẽ sử dụng những đường viền đậm để phân chia các mảng màu, giống như kỹ thuật tráng men) đã giúp ông phát triển một ngôn ngữ màu sắc đầy biểu cảm.
Đường nét đậm, phẳng
Gauguin thường sử dụng những đường nét đậm, rõ ràng để bao quanh các hình khối, tạo cảm giác phẳng và ít chiều sâu, gợi nhớ đến tranh kính màu hoặc nghệ thuật dân gian.
Ông không quan tâm đến việc tái hiện chính xác không gian ba chiều mà tập trung vào việc tạo ra những hình ảnh mạnh mẽ, mang tính trang trí và biểu tượng. Sự đơn giản hóa hình thức này giúp người xem tập trung vào ý nghĩa và cảm xúc mà tác phẩm muốn truyền tải.
Chủ đề nguyên thủy, Exotique
Niềm say mê với văn hóa phi phương Tây, đặc biệt là văn hóa Tahiti, đã dẫn Gauguin đến việc khám phá và khắc họa những chủ đề nguyên thủy, bản năng.
Ông tìm thấy ở những nền văn hóa này sự thuần khiết, một cuộc sống gần gũi với tự nhiên và những tín ngưỡng tâm linh mà ông cảm thấy đã mất đi trong xã hội phương Tây hiện đại.
Các tác phẩm của ông thường mô tả cuộc sống, con người và tín ngưỡng của các nền văn hóa bản địa một cách đầy tôn kính và lãng mạn.
Biểu tượng và triết lý
Hầu hết các tác phẩm của Gauguin đều chứa đựng những lớp ý nghĩa sâu xa, không chỉ là mô tả đơn thuần. Ông sử dụng các hình ảnh, màu sắc và bố cục để truyền tải những suy tư về cuộc đời, con người, cái chết, tâm linh và vũ trụ.
Các bức tranh của ông thường mang tính biểu tượng cao, mời gọi người xem suy ngẫm và giải mã những thông điệp triết học mà ông muốn gửi gắm.
Di sản và tầm ảnh hưởng của Paul Gauguin
Paul Gauguin không chỉ là một họa sĩ tài năng mà còn là một nhà tiên phong, người đã mở đường cho nhiều phong trào nghệ thuật sau này. Phong cách sử dụng màu sắc táo bạo và phi hiện thực của ông đã ảnh hưởng sâu sắc đến trường phái Dã thú (Fauvism), đặc biệt là Henri Matisse.
Sự chú trọng vào cảm xúc, biểu tượng và thế giới nội tâm đã đặt nền móng cho Chủ nghĩa Biểu hiện (Expressionism). Hơn nữa, niềm say mê của ông với nghệ thuật nguyên thủy đã khơi gợi sự quan tâm của nhiều nghệ sĩ hiện đại khác đối với các nền văn hóa ngoài châu Âu.
Gauguin trở thành một biểu tượng của người nghệ sĩ nổi loạn, không ngừng tìm kiếm cái đẹp và sự thật, dám từ bỏ những quy tắc cũ để tạo ra một ngôn ngữ nghệ thuật mới.
Các tác phẩm của ông hiện đang được trưng bày tại các bảo tàng và bộ sưu tập danh tiếng trên thế giới, tiếp tục truyền cảm hứng và thách thức nhận thức của người xem về nghệ thuật và cuộc sống.
Việc khám phá các tác phẩm nổi tiếng của Paul Gauguin không chỉ là một hành trình chiêm ngưỡng cái đẹp mà còn là cơ hội để hiểu rõ hơn về tầm nhìn nghệ thuật và triết lý sống độc đáo của một danh họa huyền thoại.
Mỗi bức tranh là một câu chuyện, một lời mời gọi người xem chiêm nghiệm và tìm hiểu sâu hơn về thế giới nghệ thuật đầy mê hoặc của Gauguin, nơi những giấc mơ hoang dã và vẻ đẹp nguyên thủy được thăng hoa trên từng nét cọ.
Từ cảm hứng hậu ấn tượng của Gauguin đến những khung cảnh gần gũi hơn, bộ sưu tập tranh phong cảnh sẽ giúp không gian sống của bạn thêm nghệ thuật và sâu lắng.
