Trong thế giới của nghệ thuật và văn hóa phương Đông, hiếm có bộ tranh nào lại mang trong mình nhiều tầng ý nghĩa và được yêu mến như bộ tranh Tùng Cúc Trúc Mai. Không chỉ là vật trang trí mang lại vẻ đẹp thanh tao cho không gian sống, bộ tranh tứ quý này còn là một biểu tượng sâu sắc về phẩm chất, khí phách và những ước vọng tốt đẹp của con người.
Tuy nhiên, để một bộ tranh có thể phát huy hết giá trị của nó, việc hiểu đúng ý nghĩa, chọn tranh hợp tuổi và treo đúng cách là vô cùng quan trọng.
Bài viết này sẽ là một hướng dẫn toàn diện, giúp bạn khám phá mọi khía cạnh của bộ tranh quý này, từ những câu chuyện văn hóa ẩn sau từng nét vẽ cho đến những quy tắc treo tranh để mang lại vượng khí và may mắn cho gia đình.
Tùng cúc trúc mai là gì? ý nghĩa cốt lõi có thể bạn chưa biết
Nhiều người biết đến Tùng Cúc Trúc Mai với tên gọi là tranh “Tứ Quý”, đại diện cho bốn mùa trong năm: Mai (mùa Xuân), Trúc (mùa Hạ), Cúc (mùa Thu) và Tùng (mùa Đông). Sự luân chuyển của bốn mùa thể hiện cho dòng chảy bất tận của thời gian và sự vận động của đất trời.
Thế nhưng, giá trị của bộ tranh còn vượt xa hơn thế. Trong văn hóa Nho giáo, bốn loài cây này còn được xem là biểu tượng cho “Tứ Đức” – bốn phẩm chất cao quý của người quân tử. Đó là sự kiên cường, thanh cao, chính trực và khí phách.
Treo tranh trong nhà không chỉ là thưởng thức nghệ thuật, mà còn là một cách để tự răn mình, hướng đến những giá trị sống tốt đẹp.

Giải mã chi tiết ý nghĩa biểu tượng của từng loài cây
Để thực sự cảm nhận được cái hồn của bộ tranh, chúng ta cần đi sâu vào câu chuyện và đặc tính của từng loài cây.
Tùng – biểu tượng của khí phách kiên cường, trường thọ
Cây Tùng thường mọc trên những vách núi cao, khô cằn, chịu đựng sương giá và bão tuyết khắc nghiệt mà vẫn vươn mình đứng thẳng, xanh tốt quanh năm.
Chính sức sống mãnh liệt đó đã biến Tùng thành biểu tượng cho khí phách hiên ngang, sự bất khuất trước nghịch cảnh. Trong phong thủy, hình ảnh cây Tùng còn đại diện cho sức khỏe dẻo dai và sự trường thọ.
Cúc – biểu tượng của sự thanh cao, phúc lộc đủ đầy
Hoa Cúc đặc biệt ở chỗ nó thường tàn nhưng không rụng, lá không rời cành, hoa chẳng lìa thân (“diệp bất ly chi, hoa vô lạc địa”). Điều này tượng trưng cho khí tiết của người quân tử, luôn giữ vững phẩm giá của mình. Hoa Cúc còn nở vào mùa thu, mùa của sự thu hoạch, nên nó cũng mang ý nghĩa về một cuộc sống đủ đầy, viên mãn và phúc lộc dồi dào.
Trúc – biểu tượng của người quân tử, chính trực, kiên cường
Cây Trúc có thân thẳng, nhiều đốt ngay thẳng, dù bị đốt cháy vẫn giữ nguyên hình dáng thẳng tắp. Ruột của cây Trúc rỗng, tượng trưng cho một tâm hồn khoáng đạt, không vướng bận thị phi. Vì những đặc tính này, Trúc là hình ảnh của người quân tử: chính trực, liêm khiết, kiên cường nhưng cũng rất mềm dẻo, biết cương nhu đúng lúc.
Mai – biểu tượng của sự khởi đầu mới, phú quý và hy vọng
Hoa Mai có một vẻ đẹp đặc biệt, nó kiên cường vượt qua mùa đông giá lạnh để rồi bung nở những bông hoa rực rỡ báo hiệu xuân về. Hình ảnh hoa Mai tượng trưng cho sự khởi đầu mới đầy hy vọng, sức sống và năng lượng tích cực. Màu vàng của hoa Mai còn được xem là màu của sự phú quý, giàu sang, mang đến tài lộc cho gia chủ vào năm mới.

Tranh Tùng Cúc Trúc Mai hợp với tuổi nào, mệnh nào? luận giải theo ngũ hành
Việc chọn tranh hợp tuổi và mệnh là một yếu tố quan trọng để phát huy tối đa năng lượng tích cực mà bộ tranh mang lại.
Phân tích thuộc tính ngũ hành của bộ tranh
Cả bốn loài cây Tùng, Cúc, Trúc, Mai đều là thực vật, do đó, thuộc tính ngũ hành chính của bộ tranh này là hành Mộc. Dựa trên quy luật tương sinh tương khắc, chúng ta có thể xác định độ tương hợp như sau:
- Tương sinh (Rất tốt): Mộc sinh Hỏa. Người mệnh Hỏa treo tranh hành Mộc sẽ như được tiếp thêm năng lượng, gặp nhiều may mắn, con đường sự nghiệp và cuộc sống rất thuận lợi.
- Tương hợp (Tốt): Người mệnh Mộc treo tranh hành Mộc sẽ giúp gia tăng vượng khí, củng cố bản mệnh, mang lại sự vững chãi và bình an.
- Bình hòa: Thủy sinh Mộc. Người mệnh Thủy cũng có thể treo bộ tranh này. Dù không phải là tương sinh trực tiếp nhưng vẫn mang lại sự hài hòa, tốt đẹp.

Bảng tra cứu tuổi và mệnh hợp treo tranh Tùng Cúc Trúc Mai
Để tiện lợi cho bạn, dưới đây là bảng tra cứu các tuổi hợp nhất để treo bộ tranh này:
Mệnh Ngũ Hành |
Các Tuổi Tương Ứng (Can Chi) |
Độ Hợp |
Mệnh Hỏa |
Bính Dần, Đinh Mão, Giáp Tuất, Ất Hợi, Mậu Tý, Kỷ Sửu, Bính Thân, Đinh Dậu, Giáp Thìn, Ất Tỵ, Mậu Ngọ, Kỷ Mùi |
Rất Hợp |
Mệnh Mộc |
Mậu Thìn, Kỷ Tỵ, Nhâm Ngọ, Quý Mùi, Canh Dần, Tân Mão, Mậu Tuất, Kỷ Hợi, Nhâm Tý, Quý Sửu, Canh Thân, Tân Dậu |
Rất Hợp |
Mệnh Thủy |
Bính Tý, Đinh Sửu, Giáp Dần, Ất Mão, Nhâm Tuất, Quý Hợi, Bính Ngọ, Đinh Mùi, Giáp Thân, Ất Dậu, Nhâm Thìn, Quý Tỵ |
Bình Hòa |
Những tuổi nào cần cân nhắc khi treo tranh?
Theo ngũ hành, Kim khắc Mộc và Mộc khắc Thổ. Do đó, những người thuộc mệnh Kim và mệnh Thổ nên cân nhắc kỹ lưỡng. Tuy nhiên, nếu bạn thực sự yêu thích vẻ đẹp và ý nghĩa của bộ tranh này, bạn có thể chọn những bức tranh có khung màu nâu, đỏ, cam (thuộc hành Hỏa và Thổ) để tạo sự cân bằng và giảm bớt tính tương khắc.
Hướng dẫn chi tiết cách treo tranh tứ quý Tùng Cúc Trúc Mai để tối ưu vượng khí
Treo tranh đúng cách không chỉ làm đẹp không gian mà còn giúp kích hoạt những nguồn năng lượng tốt lành.

Quy tắc về thứ tự treo tranh: đâu là chuẩn?
Thứ tự treo tranh đúng chuẩn sẽ tuân theo dòng chảy của tự nhiên và thói quen đọc của người Việt. Khi treo một bộ tranh gồm 4 bức liền kề, thứ tự đúng sẽ là (tính từ phải sang trái): Tùng – Cúc – Trúc – Mai. Cách sắp xếp này vừa thể hiện sự luân chuyển của bốn mùa, vừa phù hợp với các điển tích văn hóa xưa.
Vị trí treo tranh lý tưởng trong nhà
- Phòng khách: Đây là vị trí trang trọng và lý tưởng nhất. Treo tranh ở phòng khách không chỉ thể hiện gu thẩm mỹ của gia chủ mà còn giúp thu hút vượng khí, mang lại may mắn và tài lộc.
- Phòng làm việc: Treo tranh ở đây giúp tạo ra một không gian làm việc thư thái, đồng thời nhắc nhở về sự kiên trì, chính trực, hỗ trợ cho con đường công danh sự nghiệp được thuận lợi.
- Phòng đọc sách hoặc thư phòng: Đây là không gian của sự tĩnh tại và tri thức, rất phù hợp với ý nghĩa thanh cao, tao nhã của bộ tranh.
Treo tranh Tùng Cúc Trúc Mai ở phòng khách cần chú ý gì?
- Độ cao: Độ cao lý tưởng để treo tranh là tâm của bộ tranh ngang với tầm mắt của người nhìn khi đứng, hoặc treo phía trên sofa khoảng 15-20cm. Tránh treo quá cao hoặc quá thấp sẽ làm mất cân đối không gian.
- Hướng treo: Hướng tốt nhất để treo tranh thuộc hành Mộc là hướng Nam (thuộc hành Hỏa) hoặc hướng Đông, Đông Nam (thuộc bản mệnh Mộc) của ngôi nhà.

Những điều cấm kỵ tuyệt đối khi treo tranh
- Không treo tranh ở những nơi ẩm thấp, tối tăm hoặc đối diện cửa nhà vệ sinh, vì những nơi này mang năng lượng tiêu cực, làm ảnh hưởng đến giá trị phong thủy của tranh.
- Không treo tranh trong phòng ngủ, đặc biệt là phòng của vợ chồng, vì sự hiện diện của “Tứ Đức” (bốn người quân tử) có thể gây ra những ảnh hưởng không tốt đến tình cảm.
- Không chọn những bức tranh có màu sắc u tối, cảnh vật tiêu điều, vì chúng sẽ mang lại cảm giác buồn bã, không may mắn.

Phân loại và cách chọn mua tranh Tùng Cúc Trúc Mai chất lượng
Thị trường có rất nhiều loại tranh với chất lượng khác nhau. Dưới đây là một vài gợi ý giúp bạn chọn được một tác phẩm ưng ý.
So sánh các chất liệu phổ biến: tranh thêu, tranh sơn dầu, tranh đính đá, tranh gỗ
Chất Liệu |
Ưu Điểm |
Nhược Điểm |
Phù Hợp Với |
Tranh thêu tay |
Tinh xảo, có hồn, sang trọng, độ bền cao. |
Giá thành cao, cần thời gian chế tác. |
Không gian truyền thống, sang trọng. |
Tranh sơn dầu |
Màu sắc sống động, hiện đại, dễ vệ sinh. |
Cần bảo quản tốt để tránh nứt, mốc. |
Không gian hiện đại, tân cổ điển. |
Tranh đính đá |
Lấp lánh, bắt mắt, có thể tự làm. |
Thiếu chiều sâu nghệ thuật, dễ bong đá. |
Không gian trẻ trung, làm quà tặng. |
Tranh gỗ |
Bền bỉ, sang trọng, mang tính mộc mạc. |
Nặng, giá thành cao, dễ bị ảnh hưởng bởi độ ẩm. |
Không gian cổ điển, nhà gỗ. |
Mẹo nhận biết một bộ tranh được chế tác tinh xảo
Một bộ tranh đẹp không chỉ nằm ở chất liệu mà còn ở “thần thái”. Hãy chú ý đến các chi tiết:
- Đường nét: Dù là nét vẽ hay đường thêu, chúng phải mềm mại, uyển chuyển và dứt khoát.
- Màu sắc: Màu sắc phải hài hòa, có độ chuyển tinh tế, không bị lòe loẹt hay xỉn màu.
- Bố cục: Bố cục tổng thể của cả bốn bức tranh phải cân đối, hài hòa với nhau.
- Thần thái: Quan trọng nhất, một bức tranh đẹp phải truyền tải được cái hồn, cái khí phách của từng loài cây.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)
Tranh Tùng Cúc Trúc Mai có treo được ở cầu thang không?
Có, bạn có thể treo tranh ở khu vực cầu thang. Đây là nơi có sự lưu chuyển không khí, treo tranh ở đây có thể giúp dẫn dắt các luồng khí tốt đi khắp ngôi nhà. Bạn nên treo tranh dọc theo lối đi lên của cầu thang.
Có thể chỉ treo 1 hoặc 2 bức trong bộ Tứ Quý không?
Hoàn toàn có thể. Mỗi bức tranh đều mang một ý nghĩa riêng tốt đẹp. Bạn có thể chọn bức tranh có ý nghĩa mà mình tâm đắc nhất hoặc hợp với mệnh của mình nhất để treo riêng.
Tranh bị bám bụi thì vệ sinh như thế nào?
Tùy vào chất liệu. Với tranh sơn dầu hoặc tranh gỗ, bạn có thể dùng chổi lông mềm hoặc khăn khô, sạch để lau nhẹ nhàng. Với tranh thêu, tuyệt đối không dùng khăn ướt, chỉ nên dùng máy hút bụi ở chế độ nhẹ nhất hoặc chổi lông gà để phủi bụi.
Hãy để bộ tứ quý tùng – cúc – trúc – mai thổi hồn văn hóa dân gian vào phòng khách của bạn. Xem thêm các mẫu Tranh dân gian của Artnam và lựa chọn tác phẩm phù hợp nhất cho tổ ấm.